Kontrast
Wokół nas jest wiele kontrastów, np. światło i mrok, czerń i biel, radość i smutek, miłość i nienawiść. Jeszcze więcej słów określających kontrasty możemy znaleźć wśród przymiotników, czyli wyrazów określających cechy osób, zjawisk, zwierząt oraz przedmiotów, m.in.: smutny i wesoły, ciepły i zimny, wysoki i niski, chudy i gruby, mały i duży, długi i krótki, jasny i ciemny, lekki i ciężki itp.
Przyjrzyj się powyższym zdjęciom jeszcze raz i spróbuj odgadnąć jakich kontrastów dotyczą.
Kontrasty w sztuce
Aleksandra Sojak-Borodo, „Okno46”, technika mieszana, 2014
Obraz Gerd Altmann z Pixabay
W sztuce kontrasty są bardzo ważne, artyści posługują się nimi, aby zróżnicować kompozycje swoich dzieł, pokazać różnorodność postrzeganego świata lub bogactwo wyobraźni.
Rysunki, obrazy, rzeźby, fotografie czy obiekty architektury mogą łączyć w sobie kontrasty barw, kształtów lub kierunków.
Vincent van Gogh, szkic do obrazu Gwiaździsta noc - 1889, Kunsthalle Bremen (obecnie w Moskwie).
Linie i kreski biegnące w różnych kierunkach, o odmiennym kształcie, grubości i rysowane różnymi narzędziami tworzą kontrast w rysunku. Szkic Vincenta van Gogha dzięki zastosowaniu różnych kierunków, kształtów i grubości linii sprawia, że rysunek jest pełen życia i ruchu.
Frank Gehry - Tańczący dom - 1994-1996, Praga.
Zróżnicowanie bryły budowli i materiałów użytych do jej wykonania to główne cechy kontrastu w architekturze. "Tańczący dom' na tle tradycyjnych, zorientowanych pionowo budowli, które go otaczają, wyróżnia się tym, że jego bryła nie jest prosta, ale zakrzywiona. Dom wygląda jakby tańczył - przeszklona fasada, zestawiona z solidnymi, murowanymi ścianami sąsiednich domów to kolejny kontrast.
Kontrasty barwne.
Koło barw.
Koło barw.
Kolory, które na kole barw występują obok siebie, nazywamy kolorami sąsiadującymi. Po przeciwnej stronie koła barw znajdują się barwy dopełniające, zwane też kontrastowymi.
Podstawową cechą barwy jest jej chromatyczność, czyli ton, potocznie określany jako kolor (np. żółty, czerwony, zielony). Poniżej umieszczono zestawienie kolorów, które występują w kole barw: od czerwonego do fioletowego.
Zestawienie kolorów z koła barw.
Ważną cechą barwy jest jej jasność – rozjaśnienie lub przyciemnienie. Wrażenie jasności koloru jest względne, na jego ocenę bezpośrednio wpływa sąsiedztwo innych kolorów, które decydują o tym, czy dany kolor spostrzegamy jako jaśniejszy czy jako ciemniejszy.
Przy zmniejszaniu jasności kolor zawsze zmierza od białego do czarnego, tak jak to widać na zamieszczonej niżej ilustracji przedstawiającej zestawienie jasności koloru czerwonego o różnej jasności.
Różne stopnie jasności koloru czerwonego.
Obok tonu i jasności barwy ważne jest jej nasycenie, opisujące intensywność. Kolory o niskim nasyceniu najczęściej są określane jako pastelowe albo przytłumione, natomiast kolory o dużym nasyceniu postrzegane są jako żywe, jaskrawe.
Przyjrzyj się zestawieniu kolorów umieszczonych poniżej, które ilustrują omawiane zjawisko. Zestawienie z lewej strony przedstawia kolor o barwie czerwonej w pełnym nasyceniu. Zestawienie z prawej strony przedstawia kolor o barwie szarej (barwa achromatyczna).
Różne stopnie nasycenia koloru czerwonego.
Barwy kontrastowe
Vincent van Gogh, „Taras w nocnej kawiarni”, 1888, Kröller‑Müller Museum, Holandia.
Przypomnijmy sobie czym są barwy ciepłe i zimne.
Barwy ciepłe - określenie barw znajdujących się najbliżej koloru żółtego i czerwonego w kole barw.
Barwy zimne - określenie barw znajdujących się najbliżej koloru niebieskiego w kole barw.
Barwy kontrastowe bardzo się między sobą różnią. W kole barw znajdują się po przeciwnych stronach. Jedna z nich zawsze jest ciepła, a druga zimna. Barwy kontrastowe tworzą pary: zielona-czerwona, fioletowa-żółta, niebieska-pomarańczowa.
Barwy neutralne - czarny i biały - również ze sobą kontrastują.
Artyści, chcąc zaakcentować wybrane fragmenty dzieł, stosują zestawienia barw kontrastowych, wyróżniają barwy jasne na tle ciemnych, a także przeciwstawiają sobie barwy ciepłe i zimne.
Zadanie domowe dla chętnych
Kontrastowe kompozycje malarskie.
Używając dowolnej pary barw kontrastowych, namaluj pracę na jeden z zaproponowanych tematów:
"Truskawkowe lato" (różne odcienie czerwonego i zielonego)
"Talerz pełen pomarańczy" (różne odcienie niebieskiego i pomarańczowego)
"Fioletowa burza i żółte parasole" (odcienie fioletowego i żółtego).
